بررسی و مقایسه شروح مثنوی مولوی بر ابیات بحث بر انگیز دفتر اول

با تکیه بر شروح انقروی، نیکلسون، گولپینارلی، فروزانفر، استعلامی و زمانی

بررسی و مقایسه شروح مثنوی مولوی بر ابیات بحث بر انگیز دفتر اول

مولانا جلال­الدین محمد بلخی معروف به ملّای روم و مولوی رومی، در ششم ربیع الاوّل سال604 هجری قمری در بلخ به دنیا آمد و در سال 672 ه.ق در قونیه وفات یافت. مولوی یکی از بزرگان نام­آور در عرصه­ی تصوّف اسلامی قرون میانه است. کتاب نام­آور وی، مثنوی، از امّهات آثار عرفانی در ادبیات فارسی و بل ادبیات جهان است که از ابتدا توجّه بسیاری را به خود جلب کرد و شروح گونه­گونی بر آن نگاشته شد.

در این پژوهش ، ابتدا مختصری از زندگی­نامه­ی مولانا و سپس بحثی کوتاه در مورد سیر شرح نویسی و شرح حال شارحان مذکور به­دست داده شده و سپس به بررسی ابیات مهم و بحث­بر­انگیز دفتر اول مثنوی پرداخته شده است.

می توان گفت بهره­گیری شارحان از مثنوی و دیگر آثار مولانا در شرح ابیات مثنوی،که معیار اصلی نگارنده در بررسی مثنوی و شروح آن است،یکسان و در یک سطح نیست. این رساله می­کوشد با تکیه بر ابیات مشابه مثنوی، برخی نکات مغفول در بررسی و شرح این کتاب بزرگ را متذکر شود.

واژه های کلیدی: مولوی، مثنوی، دفتر اول، شرح و بررسی

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                    صفحه

چکیده............................................................................................................................................................. 1

فصل اول: کلیات

1-1- مقدمه ................................................................................................................................................ 3

1-2- هدف تحقیق..................................................................................................................................... 5

1-3- پیشینه ی تحقیق............................................................................................................................ 5

1-4- روش تحقیق...................................................................................................................................... 6

فصل دوم: زندگی نامه ی مولانا

2-1- نام، تخلص.......................................................................................................................................... 8

2-2- ولادت و زادگاه مولانا...................................................................................................................... 8

2-3- قدیمی ترین منبع نام مولانا......................................................................................................... 9

2-4- نسب و خاندان مولانا....................................................................................................................... 9

2-5- هجرت یا فرار از بلخ........................................................................................................................ 9

2-6-آثار مولانا ............................................................................................................................................ 10

2-7- وفات و مدفن مولانا......................................................................................................................... 11

فصل سوم: سیری اجمالی در شرح نویسی و شرح حال شارحان مثنوی

3-1- اولین شارحان مثنوی..................................................................................................................... 14

3-2- قدیمی ترین شارح مثنوی............................................................................................................ 15

3-3- شروح مثنوی از آغاز....................................................................................................................... 16

3-3-1- شرح های قرن نهم.................................................................................................................... 16

3-3-2- شرح های قرن دهم تا سیزدهم............................................................................................. 16

3-4- شرح حال شارحان........................................................................................................................... 17

3-4-1- اسماعیل آنقروی......................................................................................................................... 17

3-4-2- رینولد نیکلسون ......................................................................................................................... 19

3-4-2- 1- آثار نیکلسون......................................................................................................................... 20

3-4-2-2- بررسی ویژگی ها و نقد و تحلیل شرح نیکلسون.......................................................... 23

3-4-3- بدیع الزمان فروزانفر................................................................................................................... 24

3-4-3-1- بررسی شرح فروزانفر............................................................................................................ 25

3-4-4- عبدالباقی گولپینارلی ............................................................................................................... 26

3-4-5- محمد استعلامی......................................................................................................................... 29

3-4-6- کریم زمانی................................................................................................................................... 30

فصل چهارم: مقایسه ی شروح بر ابیات بحث بر انگیز

1-بشنو این نی چون حکایت می کند................................................................................................... 33

2- کز نیستان تا مرا ببریده اند................................................................................................................ 37

3- سینه خواهم شرحه شرحه از فراق................................................................................................. 39

4- هر کسی کو دور ماند از اصل خویش.............................................................................................. 41

5- من به هر جمعیّتی نالان شدم.......................................................................................................... 43

6- هر کسی از ظن خود شد یار من...................................................................................................... 45

7- سرّ من از ناله ی من دور نیست....................................................................................................... 48

8- تن زجان و جان زتن مستور نیست................................................................................................. 50

9- آتش است این بانگ نای و نیست باد.............................................................................................. 52

10- آتش عشق است کاندر نی فتاد...................................................................................................... 54

11- نی، حریف هر که از یاری برید....................................................................................................... 56

12- همچو نی، زهری و تریاقی که دید؟............................................................................................. 59

13- نی، حدیث راه پرخون می کند...................................................................................................... 60

14- محرم این هوش جز بیهوش نیست ............................................................................................ 62

15- در غم ما، روزها بیگاه شد .............................................................................................................. 64

16- روزها گر رفت، گو: رو باک نیست.................................................................................................. 66

17- هر که جز ماهی ز آبش سیر شد.................................................................................................. 68

18- در نیابد حال پخته هیچ خام.......................................................................................................... 70

19- ای دوای نخوت و ناموس ما............................................................................................................. 71

20- با لب دمساز خود گر جفتمی......................................................................................................... 73

21- من چگونه هوش دارم پیش وپس................................................................................................ 75

22- آینه ات دانی چرا غماز نیست........................................................................................................ 77

23- اتفاقاً شاه روزی شد سوار................................................................................................................. 79

24- می رسید از دور مانند هلال........................................................................................................... 80

25- نیست وش باشد خیال اندر روان................................................................................................... 80

26- آن خیالاتی که دام اولیاست........................................................................................................... 83

27- از خدا جوییم توفیق ادب................................................................................................................ 85

28- گرچه تفسیر زبان روشن گر است................................................................................................. 88

29- از وی ار سایه نشانی می دهد........................................................................................................ 90

30- سایه خود آرد تو را همچون سمر................................................................................................. 90

31- خود غریبی در جهان چون شمس نیست................................................................................... 92

32- این نفس جان در تنم بر تافته ست.............................................................................................. 94

33- عشق هایی کز پی رنگی بود........................................................................................................... 95

34- کاش کان هم ننگ بودی یکسری................................................................................................. 97

35- وهم موسی با همه نور و هنر......................................................................................................... 99

36- آن گل سرخ است، تو خونش مخوان............................................................................................ 101

37- حرف ظرف آمد درو معنی چو آب............................................................................................... 102

38- بحر تلخ و بحر شیرین در جهان..................................................................................................... 104

39- گه چنین بنماید و گه ضد این...................................................................................................... 107

40- بس ستاره‌ی آتش از آهن جهید ................................................................................................. 109

41- رفته در صحرای بی چون، جانشان............................................................................................... 111

42- کَیفَ مدَّ الظلُّ نقش اولیاست.......................................................................................................... 112

43- بس دل چون کوه را انگیخت او..................................................................................................... 114

44- از سبب سوزیش من سوداییم........................................................................................................ 116

45- ما عدم هاییم و هستی های ما...................................................................................................... 118

46- باد ما و بود ما از داد تست............................................................................................................... 120

47- لذت هستی نمودی نیست را.......................................................................................................... 122

48- این نه جبر، این معنی جبّاری است............................................................................................. 123

49- زاری ما شد دلیل اضطرار................................................................................................................ 127

50- ور توگویی غافل است از جبر او..................................................................................................... 127

51- هست این را خوش جواب ار بشنوی........................................................................................... 127

52- آن زمان که می شوی بیمار تو....................................................................................................... 127

53- می نماید بر تو زشتی گنه............................................................................................................... 127

54- انبیا در کار دنیا جبری اند............................................................................................................... 131

55- او نماید هم به دل ها خویش را.................................................................................................... 132

56- نیکوان را هست میراث از خوش آب .......................................................................................... 133

57- اختران اند از ورای اختران.............................................................................................................. 136

58- دامهاشان مرغ گردونی گرفت.......................................................................................................... 138

59- جان زپیدایی و نزدیکی است گم................................................................................................... 140

60- از شراب قهر، چون مستی دهی..................................................................................................... 142

61- لفظ جبرم، عشق را بی صبر کرد.................................................................................................. 144

62- این، معیت با حق است و جبر نیست.......................................................................................... 146

63- ور به خواب آییم، مستان وییم....................................................................................................... 148

64- این چه بلبل؟ این نهنگ آتشی است........................................................................................... 150

65-عاشق کلّ است و خود کلّ است او................................................................................................ 151

66- فعل را در غیب، اثرها زادنی است................................................................................................. 154

67- اولیا را هست قدرت از اله................................................................................................................ 156

68- بسته درهای موالید از سبب............................................................................................................ 158

69- آن دمی کز آدمش کردم نهان........................................................................................................ 160

70- آن دمی را که نگفتم با خلیل......................................................................................................... 160

71- آن دمی کز وی مسیحا دم نزد....................................................................................................... 160

72- آنکه او شاه است، او بی کار نیست............................................................................................... 163

73- چون به طوفی، خود به طوفی مرتدی.......................................................................................... 165

74- بهر این مؤمن همی گوید زبیم...................................................................................................... 167

75- گفت پیغمبر که: زن بر عاقلان....................................................................................................... 169

76- پرتو حقّ است آن، معشوق نیست................................................................................................. 171

77- موسی و فرعون معنی را رهی........................................................................................................ 173

78- زان تعلق کرد با جسمی اله............................................................................................................ 175

79- تنگتر آمد خیالات از عدم............................................................................................................... 176

80- گفت المعنی هو اللّه شیخ دین...................................................................................................... 178

81- واگشایم هفت سوراخ نفاق............................................................................................................... 180

82- مدّتی معکوس باشد کارها............................................................................................................... 182

83- تا که بس سلطان و عالب همّتی.................................................................................................... 182

84- زاجنحه ی نور ثلاث أو رباع............................................................................................................ 184

85- این سخن پایان ندارد، زید کو؟...................................................................................................... 186

86- زید را اکنون نیابی، کو گریخت...................................................................................................... 186

87- حمله آرند از عدم، سوی وجود...................................................................................................... 187

88- سر چه می پیچی؟ کنی نادیده ای............................................................................................... 188

89- در عدم، افشرده بودی پای خویش................................................................................................ 188

90- خلق را دو دیده در خاک و ممات................................................................................................. 189

91- جهد کن تا صد گمان گردد نود..................................................................................................... 189

92- در مروّت ابر موسی ای به تیه ....................................................................................................... 192

93- سال ها گر ظن دود با پای خویش .............................................................................................. 193

94- چون جنین را نوبت تدبیر رو.......................................................................................................... 193

95- سال‌ها گر ظن دود با پای خویش ................................................................................................ 195

96- باز باش ای باب رحمت تا ابد.......................................................................................................... 195

97- مر جفا گر را چنین ها میدهم....................................................................................................... 198

98- مرگ بی مرگی بود ما را حلال....................................................................................................... 200

99-آن که او تن را بدین سان پی کند................................................................................................. 202

100- ای دریغا لقمه یی دو خورده شد................................................................................................ 204

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادها

نتیجه‌گیری و پیشنهادها .......................................................................................................................... 206

فهرست منابع................................................................................................................................................ 209

چکیده ی انگلیسی...................................................................................................................................... 212

برچسب ها : بررسی و مقایسه شروح مثنوی مولوی بر ابیات بحث بر انگیز دفتر اول , شروح , مثنوی مولوی , ابیات , دفتر اول , شرح و بررسی , مثنوی , مولوی , مقاله , پژوهش , تحقیق , پروژه , دانلود مقاله , دانلود پژوهش , دانلود تحقیق , دانلود پروژه , مقاله مثنوی مولوی , پژوهش مثنوی مولوی , تحقیق مثنوی مولوی , پروژه مثنوی مولوی

آموزه های تربیتی در مثنوی و تطبیق آن با روانشناسی نوین و معاصر

این رساله، با عنوان «آموزه‌های تربیتی در مثنوی و تطبیق آن با روانشناسی نوین و معاصر» در یك مقدمه و چهار بخش تنظیم شده است

آموزه های تربیتی در مثنوی و تطبیق آن با روانشناسی نوین و معاصر

این رساله، با عنوان «آموزه‌های تربیتی در مثنوی و تطبیق آن با روانشناسی نوین و معاصر» در یك مقدمه و چهار بخش تنظیم شده است. مقدمه مشتمل است بر اشاره‌ای به جایگاه رفیع مثنوی در میان آثار ادب فارسی و عظمت اندیشه‌های ژرف مولانا جلال الدین محمد مشهور به مولوی. همچنین شرح مختصر زندگینامه به آن بزرگ از آغاز حیات تا واپسین دم حیات.

بخش اول اختصاص دارد به بررسی تعلیم و تربیت از دیدگاه قرآن و احادیث و روایاتی كه از ائمه معصومین علیهماالسلام نقل شده است. در بخش دوم به جهان‌بینی مولانا، انسان از دیدگاه مولانا، تهذیب اخلاق، تدبیر منزل و سیاست مُدُن در مثنوی اشاره دارد و ابیاتی چند در باب هر موضوع به عنوان شاهد مثال از مثنوی معنوی آورده شده است. بخش سوم به بررسی نظرات و آراء روان‌شناسان بزرگ معاصر در زمینه تربیت و رشد و به كمال رسیدن و شكوفا شدن انسان‌ها، اختصاص داده شده است. در ابن بخش نظرات شش تن از برجسته‌ترین روانشناسان را كه در حوزه رشد شخصیت و كمال یا با او هر كدام الگویی خاص را ارائه داده‌اند و به روانشناسان كمال گرا شهرت دارند، مورد بررسی فرار داده‌ایم. در بخش چهارم تلاش گردیده است تا نظرات تربیتی مولانا در مورد به كمال رسیدن انسان با سه مكتب بزرگ روان‌شناسی نوین و معاصر تطبیق داده شود. این سه مكتب بزرگ عبارتند از مكتب روانكاوی، مكتب رفتارگرایی و مكتب انسان‌گرایی باشد كه بیان نكات تربیتی در مثنوی به عنوان یك راه ارتباطی با منبع وحی، راهنمایی ما در فهم مطالب مربوط به انسان باشد، چرا كه مولانا با اقتباس از قرآن كریم و فهم آیات وحی به خلق مثنوی پرداخته است. تا چه قبول افتد و چه در نظر آید.

فهرست مطالب:

چکیده. ۱

پیشگفتار. ۲

مقدمه همراه با شرح زندگانی مولانا و معرفی آثار. ۵

مقدمه. ۶

زندگینامه مولانا ۸

۱٫ آغاز عمر، اسم و القاب (۱). ۸

۲٫ بهاء ولد، مولانا و مهاجرت… ۹

۳٫ روزگار تربیت و ارشاد. ۱۰

۴٫ دوره انقلاب و آشفتگی.. ۱۰

پایان زندگانی.. ۱۲

صورت و سیرت مولانا ۱۳

آثار مولانا ۱۴

آثار منثور مولانا: ۱۶

بخش اول.. ۱۷

تعلیم و تربیت در اسلام، قرآن، احادیث… ۱۷

فصل اول.. ۱۸

۱٫ مقدمه‌ای بر تعلیم و تربیت اسلامی.. ۱۸

فصل دوم. ۲۰

تعلیم و تربیت در اسلام (قرآن، احادیث). ۲۰

فصل سوم. ۲۳

ضرورت تعلیم و تربیت برای انسان.. ۲۳

فصل چهارم. ۲۵

اهمیّت تعلیم و تربیت برای فرد. ۲۵

تعلیم و تربیت سطح اقتصادی فرد را بهبود می‌بخشد. ۲۵

تعلیم و تربیت سطح اجتماعی فرد را بالا می‌برد. ۲۶

نقش تعلیم و تربیت در ساختار شخصیت انسان.. ۲۶

نقش تعلیم و تربیت در پرورش جنبه‌های انسانی.. ۲۷

فصل پنجم.. ۲۸

هدف از تربیت… ۲۸

موضوع تعلیم و تربیت… ۲۹

مفهوم تعلیم و تربیت… ۳۰

اهداف کلی تربیت… ۳۱

اصلاح رابطه انسان با تاریخ.. ۳۴

بخش دوم. ۳۵

انسان از دیدگاه مولانا در مثنوی.. ۳۵

فصل اول.. ۳۶

جهان‌بینی حاکم بر مثنوی.. ۳۶

فصل دوم. ۴۰

نظر مولانا در مورد انسان.. ۴۰

فصل سوم. ۶۰

انسان کامل از دیدگاه مولوی.. ۶۰

فصل چهارم. ۷۴

تهذیب اخلاق در مثنوی.. ۷۴

در فضیلت خاموشی.. ۸۳

(۲۶۰۲/۴). ۸۳

در فضیلت سخاوت… ۸۳

در باب فرضیه زکات و دستگیری از نیازمندان.. ۸۴

جایگاه و مورد انفاق و امساک…. ۸۴

در باب عفت… ۸۵

محبت و نیکویی در حق دوستان.. ۸۵

مشورت با عاقلان.. ۸۶

دوری از همنشینی با احمقان.. ۸۶

هرچه می‌کنی برای خدا انجام بده. ۸۷

بدبین مباش و به نیکی‌ها بنگر و از تلاش فرو مگذار. ۸۸

کینه‌توزی مکن.. ۸۹

پیرو راستا باش…. ۸۹

از پاکان بد مگو و دل به پاکان بسپار. ۹۰

نعمت‌های خدا را شکرگزار باش…. ۹۰

۵٫ نمونه‌هایی از اخلاق بد و منفی در مثنوی.. ۹۲

فصل پنجم.. ۱۰۲

تدبیر منزل.. ۱۰۲

وظایف انسان در خانواده. ۱۰۲

آیین همسرداری.. ۱۰۴

۲٫ وفاداری به همسر، تلاش برای رفاه خانواده. ۱۰۵

حیاتی ناگوار از مرگ و وصلتای زهرتر از زهر فراق.. ۱۰۷

همراه با جمع. ۱۱۰

اشعار مربوط به همراهی جمع. ۱۱۲

خیانت نکردن به همسر و راستگویی در زندگی.. ۱۱۴

۶٫ مهمان‌نوازی و مهمان را عزیز داشتن و بدگویی نکردن.. ۱۱۵

فصل ششم.. ۱۱۷

سیاست مدن.. ۱۱۷

۱٫ مقدمه. ۱۱۷

پیرچنگی (کمک به ضعفا و تهیدستان). ۱۱۹

۳٫ رفع اختلاف و برقراری صلح و آشتی.. ۱۲۳

۴٫ از بین بردن نزاع، مخالفت و عداوت از میان انصار به برکات رسول(ص). ۱۲۵

مقدمه. ۱۲۵

تفسیر ابیات… ۱۲۵

۴٫ احسان در حق دوستان.. ۱۲۷

منابع. ۱۲۹

برچسب ها : آموزه های تربیتی در مثنوی و تطبیق آن با روانشناسی نوین و معاصر , آموزه‌های تربیتی , مثنوی , روانشناسی نوین و معاصر , تربیت , تربیت اسلامی , آموزه های تربیتی در مثنوی و تطبیق آن با روانشناسی نوین و معاصر , پژوهش , مقاله , تحقیق , پروژه , دانلود پژوهش , دانلود مقاله , دانلود تحقیق , دانلود پروژه

پژوهش , مقاله , تحقیق , پروژه

دانلود پاورپوینت و پروژه

صفحه اصلی تازه ترین ها