مراحل نفس

این تحقیق با فرمت ورد ، قابل ویرایش ، در 18 صفحه تهیه شده است عارفانِ عاشق ، براى نفس هفت منزل برشمرده اند كه باید براى رسیدن به مقصود ، به درجه ى نهایى آن ، كه حالت مرضیّه بودن است رسید

مراحل نفس

مرحوم مطهّرى رضوان الله تعالى علیه مسئله ى نتیجه ومحصول عبادت خالصانه و عارفانه

را این چنین توضیح مى دهد :

« اساساً هر موجودى كه قدمى در راه كمال مقدّر خویش پیش رود و مرحله اى از مراحل كمالات خود را طى كند ، راه قرب به حق را مى پیماید .»

انسان نیز یكى از موجودات عالم است ، و راه كمالش تنها این نیست كه امروز تمدّن نامیده مى شود ، یعنى یك سلسله علوم و فنون كه براى بهبود این زندگى مؤثّر و مفید است ، و تنها این نیست كه در یك سلسله آداب و مراسم كه لازمه ى بهتر زیستن اجتماعى است پیشرفت حاصل كند ، اگر انسان را تنها در این سطح در نظر بگیریم مطلب همین است، ولى انسان راهى و بُعد دیگرى دارد كه از طریق تهذیب نفس و با آشنایى آخرین هدف یعنى ذات اقدس احدیت حاصل مى گردد .آرى ! نفس و قواى آن با عبادت خالصانه ، آن هم تحت سرپرستى انسان كامل ، در اختیار حق قرار مى گیرد و از این طریق انسان به یك موجود الهى و با كرامت تبدیل مى گردد .در این قسمت لازم است بحثى كوتاه ، از آیات و روایات و كتابهاى قابل توجّه اخلاقى و عرفانى و تربیتى ، درباره ى نفس تقدیم كنیم ، باشد كه در دیگرى از معرفت و بینش به روى ما باز شود . 

•مراحل نفس:

عارفانِ عاشق ، براى نفس هفت منزل برشمرده اند كه باید براى رسیدن به مقصود ، به درجه ى نهایى آن ، كه حالت مرضیّه بودن است رسید 

1) نفس اماره:

در این مرحله ـ چنانكه در سوره ى یوسف آیه ى 53 به آن اشاره شده است - نفس حیوانى در زندگى انسان غلبه ى كامل و سلطه ى شدید دارد . با بودن حالت امّارة بالسّوء ، نفس ناطقه به هیچ وجه نمى تواند رخسارهِ ملكوتى خود را تجلّى دهد .

     از نفس امّاره جز آثار حیوانیّت و بهمیّت سر نمى زند . همه ى كارها و حركات و سكنات انسان در این مرتبه ، نشانى از طبیعت حیوانى است و نفس او همیشه به شرارت و بدى امر مى كند .انسان آلوده به گناه نباید فراموش كند كه رغبت ، میل و اشتهاى به گناه ، از نشانه هاى مهم اسارت نفس امّاره است ، و اجابتِ دعوت نفسى كه همواره انسان را به نافرمانى فرا مى خواند ، خسارتِ جبران ناپذیرى را به دنبال خواهد داشت . از نظر قرآن كریم و روایات معصومان (علیهم السلام) انسان در این حال ، فرق چندانى با حیوان ندارد و بلكه در پاره اى خصوصیّاتِ حیوانى از حیوان نیز بدتر است .این نفس امّاره ى خطرناك امروزه در میان بیشترِ مردم روى زمین و حتّى در میان ملل به اصطلاح متمدّنى كه غرق هوسرانى و شهوت پرستى هستند ، نفوذ و غلبه دارد و آنان در حیوانیّت از بسیارى از حیوانات برترند .

      انسان سالك در این مرحله ، با غلبه كردن بر قوّه هاى حیوانى و مادّىِ جسم كه رابطه ى مستقیمى با نفس امّاره دارند سر و كار دارد و باید آنها را براساس فرامین و دستورهاى شرعى رام نماید 

2) نفس لوّامه: 

در این مرحله كه آیه ى دوم سوره ى قیامت به آن اشاره دارد ، قواى عقلى كم كم شروع به نشو و نما مى كند و انسان بیدار شده و میان كارهاى نیك و بد تمیز مى دهد .در این حال یك حسّ درونى او را از ارتكاب بدى باز مى دارد ، ولى این امر درونى هنوز ضعیف است و تأثیر چندانى ندارد ، پس از ارتكاب هركار بدى انسان را دچار یك نوع پشیمانى مى كند .این توبیخ و ملامت از نفس حیوانى سر نمى زند ; و بطور قطع این ندا ، صداى نفس ناطقه و یا روح ملكوتى است كه انسان را به كسب فضیلت دعوت مى نماید .اینكه بیشتر بزرگان دین و اولیاى مبین و عرفاى آگاه ،  گوشه نشینى و اشتغال به مناجات و نماز و روزه و دورى از زندگى روزانه را براى چند ساعت توصیه نموده اند ، فقط براى این است كه انسان لحظاتى به خود آید و از وسوسه هاى نفس حیوانى آزاد و فارغ شود و تحریك هاى خارجى رافراموش نماید و آتش حرص ها و شهوت هاى خود را مدّتى خاموش سازد ، تا بتواند نداى آسمانى روح را از درون خود بشنود. 

سالک در این مرحله هم باید به رام کردن و مطیع ساختن همان نیروهای مرموز مشغول شود.

3: نفس ناطقه یا متفکره

نوع فایل: word

سایز:26.3 KB 

تعداد صفحه:18 

برچسب ها : مراحل نفس , دانلود مراحل نفس , مراحل نفس , نفس , نفس اماره , نفس لوّامه , نفس ناطقه یا متفکره , تحقیق , جزوه , مقاله , پایان نامه , پروژه , دانلود تحقیق , دانلود جزوه , دانلود مقاله , دانلود پایان نامه , دانلود پروژه